5 ไอเดีย กิจกรรม STEM น่าชวนลูกทำเล่นที่บ้าน

Starfish Academy
Starfish Academy 52244 views • 2 ปีที่แล้ว
5 ไอเดีย กิจกรรม STEM น่าชวนลูกทำเล่นที่บ้าน

STEM คืออะไร?

STEM คือ แนวทางการศึกษาหรือทำกิจกรรมที่บูรณาการศาสตร์แขนงต่างๆ ในสายวิทย์-คณิตไว้ด้วยกัน ที่มาของคำว่า STEM มาจากตัวอักษรย่อของคำภาษาอังกฤษ 4 คำ คือ

  • Science: วิทยาศาสตร์ คือการศึกษาปรากฏการณ์ต่างๆ ด้วยวิธีการทางวิทยาศาสตร์
  • Technology: กระบวนการทำงาน แก้ปัญหา ปรับปรุงพัฒนา เพื่อตอบสนองความต้องการของมนุษย์โดยนำศาสตร์หลายแขนงมาประยุกต์เข้าด้วยกัน
  • Engineering: การสร้างสิ่งต่างๆ เพื่ออำนวยความสะดวกให้มนุษย์ โดยนำศาสตร์แขนงอื่นๆ ประยุกต์ใช้ร่วมกัน
  • Mathmatics: การคิดคำนวณทางคณิตศาสตร์ เป็นพื้นฐานสำคัญในการศึกษาและต่อยอดทางวิศวกรรม

จุดมุ่งหมายของการเรียนรู้หรือทำกิจกรรม STEM เพื่อให้ผู้เรียนนำความรู้ไปใช้แก้ปัญหาในการดำเนินชีวิต รวมทั้งสามารถต่อยอดและพัฒนาให้เกิดนวัตกรรมใหม่ๆ ที่เป็นประโยชน์ต่อสังคมในอนาคตได้

ประโยชน์ของกิจกรรม STEM

STEM คือกิจกรรมที่ไม่เพียงสนุกสนาน ท้าทาย ได้ใช้ความคิดสร้างสรรค์ แต่ยังเป็นกิจกรรมที่ปลูกฝังพื้นฐานการคิดอย่างเป็นวิทยาศาสตร์ ลองมาดูกันค่ะว่าประโยชน์ของ STEM มีอะไรอีกบ้าง

ช่วยแก้ปัญหาในชีวิตประจำวันด้วยวิธีที่สร้างสรรค์ : STEM ฝึกให้ผู้เรียนได้คิดเชิงเหตุผล คิดแบบเผื่อทางเลือก ถ้า….ไม่….จะต้องทำอย่างไร ซึ่งไม่เพียงช่วยฝึกแก้ปัญหาแต่ยังส่งเสริมการใช้ความคิดสร้างสรรค์ 

กิจกรรม STEM มักฝึกให้ผู้เรียนมองปัญหาจากหลายๆ มุม เพื่อหาทางออกหลายๆ ทาง และเพราะชีวิตมีปัญหาใหม่ๆ มาให้เผชิญทุกวัน ตั้งแต่เรื่องการบ้าน ไปถึงดราม่ากับเพื่อนๆ การที่เด็กๆ ได้พัฒนาทักษะการแก้ปัญหาผ่านกิจกรรม STEM จะช่วยเตรียมลูกให้พร้อมรับมือกับปัญหาในชีวิตจริงไม่ว่าเล็กหรือใหญ่

เตรียมพร้อมสำหรับโลกอนาคต

จากการประมาณการพบว่าภายในปี 2020 งานด้าน STEM จะขาดแรงงานกว่าหนึ่งล้านตำแหน่ง ดังนั้นการเตรียมเด็กๆ ให้พร้อมสำหรับโอกาสในวันข้างหน้าจึงเป็นเรื่องสำคัญ หากลูกมีความฝันอยากเป็นวิศวกร หรือนักเขียนโปรแกรมคอมพิวเตอร์ กิจกรรม STEM อาจเป็นการเริ่มต้นปูพื้นฐานที่ดี ในขณะที่ AI กำลังเข้ามาแทนที่แรงงานมนุษย์ ความเข้าใจพื้นฐานทางวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี วิศวกรรมศาสตร์และคณิตศาสตร์ จะทำให้คนเราได้เปรียบและมีโอกาสในสายงานมากขึ้น

ช่วยค้นพบความหลงใหลในการเรียนรู้

การทำกิจกรรม STEM ช่วยปลดล็อกความเป็นไปได้ต่างๆ ราวกับเปิดโลกใบใหม่ให้เด็กๆ ได้รู้จัก ยิ่งหากว่าครูหรือผู้นำทำกิจกรรมที่สามารถเชื่อมโยงเรื่องราวที่ผู้เรียนสนใจเข้ากับวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี วิศวกรรมศาสตร์และคณิตศาสตร์ได้ ก็จะยิ่งทำให้กิจกรรมน่าสนใจยิ่งขึ้น เช่น เด็กๆ ที่เล่นดนตรี อาจคิดไม่ถึงว่า STEM เป็นแนวคิดสำคัญที่ใช้ในการสร้างเครื่องดนตรีสักชิ้น หากผู้สอนเชื่อมโยงสิ่งต่างๆ เหล่านี้ให้เด็กเข้าใจ ก็จะจุดประกายให้เด็กๆ หลงใหลในการเรียนรู้ตลอดชีวิต

5 กิจกรรม STEM ทำได้ที่บ้าน

1. เครื่องบินกระดาษ

อุปกรณ์: กระดาษ A4 (ไม่แนะนำกระดาษสีหรือกระดาษพับออริกามิ) , สายวัด, กระดาษและปากกาสำหรับจดสถิติ

วิธีทำ: วางแผนกว่าจะทำเครื่องบินกระดาษจำนวนเท่าไหร่ แนะนำว่าอย่างน้อยควรพับ 3 เครื่อง เพื่อจะได้นำมาเปรียบเทียบความสามารถในการบินของแต่ละลำ

video: Origami Fast Dragon Paper Plane - How to Make a Fast Dragon Paper Airplane

ศึกษาวิธีพับจาก Youtube คลิป Origami Fast Dragon Paper Plane - How to Make a Fast Dragon Paper Airplane แล้วทดลองวิธีการพับที่แตกต่างไปหลายๆ แบบ

วิธีทดลอง: เมื่อได้เครื่องบินกระดาษครบจำนวนแล้ว หาพื้นที่โล่งกว้าง ปราศจากลม กำหนดจุดเริ่มต้น และจุดที่คาดว่าเครื่องบินจะบินไปถึง ทดลองปล่อยเครื่องบินแต่ละลำอย่างน้อย 3 ครั้ง ทุกครั้งควรจดสถิติว่าไปได้ไกลเท่าไร อาจสังเกตท่าทางการปล่อยเครื่องบินร่วมด้วยว่าท่าทางแบบไหนส่งเครื่องบินกระดาษไปได้ไกลที่สุด และเครื่องบินกระดาษรูปแบบใดบินได้ไกล แบบใดบินได้แค่ใกล้ๆ เพราะอะไร

สิ่งที่ได้: ได้เข้าใจแนวคิดวิทยาศาสตร์และฟิสิกส์ว่าอะไรทำให้เครื่องบินลอยอยู่ในอากาศ ปีกของเครื่องบินกระดาษมีส่วนสำคัญที่กำหนดลักษณะการเคลื่อนที่ของเครื่องบิน การจดสถิติและอาจเขียนสรุปเป็นชาร์ตภายหลัง ช่วยให้เข้าใจการเก็บข้อมูลทางวิทยาศาสตร์อีกด้วย

2. วิทยาศาสตร์ของคุกกี้

อุปกรณ์: สูตรทำคุกกี้ และวัตถุดิบตามสูตรนั้นๆ

วิธีทำและทดลอง: ชวนเด็กๆ ทำคุกกี้ตามสูตรที่ได้มา ระหว่างนั้นชวนให้เด็กๆ สังเกตปฏิกิริยาของส่วนผสมต่างๆ เช่น เบกกิ้งโซดาที่เป็นเบส เมื่อผสมเข้ากับน้ำตาลทรายแดงซึ่งเป็นกรด ทำให้ มีรสสัมผัสฟูกรอบ หรือ หากใช้เบกกิ้งพาวเดอร์ ซึ่งมีส่วนผสมของเบกกิ้งโซดา และครีม ออฟ ทาทา ซึ่งเป็นกรดอยู่แล้ว จึงไม่ควรใส่ส่วนผสมที่เป็นกรดเพิ่ม เพราะจะทำให้คุกกี้แข็งเกินไป

สิ่งที่ได้: ได้เรียนรู้ว่าวิทยาศาสตร์และคณิตศาสตร์แทรกซึมอยู่ในแทบทุกกิจกรรมของชีวิต แม้กระทั่งการทำขนม กว่าจะได้รูปทรง รสสัมผัส อย่างที่ต้องการนั้น ขึ้นอยู่กับกระบวนการทำ และสัดส่วนของส่วนผสมต่างๆ ที่มีตัวเลขให้ชั่ง ตวง วัด และควบคุมอุณหภูมิ เพื่อที่จะได้ผลลัพธ์ออกมาเป็นขนมแสนอร่อย

3. น้ำพุโคล่า

อุปกรณ์: น้ำอัดลมขนาด 1.2 ลิตร (เลือกชนิดที่มีส่วนผสมของแอมปาแตม เช่น ไดเอตโค้ก) , เมนทอส 1 แท่ง, และเทปกาว

วิธีทดลอง: วางขวดน้ำอัดลมไว้ในบริเวณที่โล่งกว้าง ภายนอกอาคาร ควรใช้น้ำอัดลมอุณหภูมิปกติ ไม่แช่เย็นจะได้ผลดีกว่า แกะเมนทอส 1 แท่ง หย่อนลงไปในขวดน้ำอัดลมที่เตรียมไว้ แล้วรีบถอดออกมาสังเกตการณ์

สิ่งที่ได้: เข้าใจปฏิกิริยาทางฟิสิกส์ เมนทอสทำปฏิกิริยากับน้ำจึงปลดปล่อยแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ออกมาเห็นเป็นฟองฟู่ เมื่ออากาศมีปริมาณเพิ่มขึ้นเข้าแทนที่ของเหลวอย่างรวดเร็ว จึงทำให้เครื่องดื่มพุ่งออกจากขวดนั่นเอง

ขั้นต่อไปอาจชวนลูกทดลองโดยใช้น้ำอัดลมหลายๆ แบบ เช่นน้ำอัดลมที่มีน้ำตาลกับปราศจากน้ำตาล ให้ผลต่างกันอย่างไร แล้วเครื่องดื่มแบบไหนทำให้น้ำพุพุ่งแรงที่สุด

4. เสากระดาษทรงพลัง

อุปกรณ์: กระดาษสี กระดาษแข็ง, เทปกาว, และหนังสือขนาดต่างๆ

วิธีทำ: ตัดกระดาษขนาดต่างๆ กัน แล้วจัดกระดาษให้เป็นรูปทรงสามเหลี่ยม สี่เหลี่ยม และทรงกระบอก ให้เหมือนกับเสาที่ตั้งรับน้ำหนักได้

วิธีทดลอง: นำกระดาษสี รูปทรงสามเหลี่ยม สี่เหลี่ยม ทรงกระบอก วางในแนวตั้ง แล้วนำหนังสือขนาดต่างๆ ทดลองวางบนกระดาษ สังเกตว่ากระดาษรูปทรงใดรับน้ำหนักได้มั่นคงที่สุด

สิ่งที่ได้: ได้ฝึกกระบวนการคิดทางวิทยาศาสตร์ วางแผน ตั้งสมมติฐาน ทดลอง อีกทั้งยังเข้าใจแนวคิดทางวิศวกรรมเบื้องต้น ว่ารูปทรงใดรับน้ำหนักได้ดีกว่าเพราะอะไร

5. ไข่ไร้เปลือก

อุปกรณ์: ไข่ไก่, โหลแก้วมีฝาปิด, และน้ำส้มสายชู

วิธีทดลอง: ล้างไข่ไก่ให้สะอาด เช็ดให้แห้ง นำไข่ใส่ในโหลแก้ว เทน้ำส้มสายชูให้ท่วมไข่ไก่ ปิดฝาทิ้งไว้ 24 ชั่วโมง 

สังเกตว่าน้ำส้มสายชูทำปฏิกิริยากับแคลเซียมคาร์บอเนตในเปลือกไข่ทำให้เกิดฟองอากาศ

เมื่อครบ 24 ชั่วโมงแล้ว ค่อยๆ ใช้ช้อนตักไข่ไก่ขึ้นมา สังเกตว่าเปลือกไข่นิ่มลง ล้างด้วยน้ำสะอาด เปลือกไข่จะค่อยๆ หลุดออกโดยง่ายโดยที่ไข่ไม่แตก ยังคงรูปทรงแต่มีความเด้งดึ๋ง

สิ่งที่ได้: 

เข้าใจปฏิกิริยาเคมีระหว่างเปลือกไข่กับน้ำส้มสายชู โดยน้ำส้มสายชูมีฤทธิ์เป็นกรด เมื่อเจอกับเบส ของแคลเซียมคาร์บอเนตในเปลือกไข่ จึงทำปฏิกิริยาต่อกันเกิดเป็นฟองอากาศเล็กๆ และทำให้เปลือกไข่อ่อนตัวลง อาจต่อยอดการทดลอง เช่น ทดสอบว่าไข่เด้งได้หรือไม่ สามารถมองเห็นภายในหรือเปล่า กลิ่นเป็นอย่างไร เกิดอะไร หากนำไข่ไปต้ม เป็นต้น

ก่อนทำแต่ละกิจกรรมอาจหาสมุดบันทึกสักเล่ม ไว้ให้เด็กๆ จดรายละเอียดกิจกรรม วิเคราะห์สิ่งที่คาดหวังกับสิ่งที่เกิดขึ้นจริงว่าเหมือนหรือต่างกันอย่างไร ไม่เพียงได้ทักษะ STEM แต่ยังได้ฝึกความคิดเป็นระบบ และฝึกทักษะด้านภาษาไปพร้อมๆ กันด้วย

เห็นไหมคะว่ากิจกรรมง่ายๆ ทำได้ที่บ้าน ให้ประโยชน์หลายด้านอย่างที่เราอาจคิดไม่ถึง ขอให้เรียนรู้อย่างสนุกกับ STEM นะคะ

แหล่งอ้างอิง (Sources):

มาร่วมเรียนรู้กับ Starfish Labz

แหล่งเรียนรู้และชุมชนออนไลน์เพื่อนักการศึกษาและผู้ปกครอง

ลงทะเบียน

Related Courses

อาชีพที่เป็นที่ต้องการในอนาคต
ด้านการสร้างสรรค์ และนวัตกรรม การรู้จักตนเอง การรู้จักสังคม
basic
2:00 ชั่วโมง

เทคนิคเริ่มต้นขายของออนไลน์สำหรับนักขายมือใหม่

แนะนำเทคนิคสำหรับ นักเรียน นักศึกษา หรือบุคคลทั่วไป ที่กำลังหาไอเดียเริ่มต้นขายของออนไลน์ จะเริ่มต้นอย่างไร วิธีหาแหล่งสินค้าแ ...

Starfish Academy
Starfish Academy
เทคนิคเริ่มต้นขายของออนไลน์สำหรับนักขายมือใหม่
Starfish Academy

เทคนิคเริ่มต้นขายของออนไลน์สำหรับนักขายมือใหม่

Starfish Academy
3836 ผู้เรียน
การเรียนแบบบูรณาการ
ด้านการสื่อสาร สารสนเทศ และรู้เท่าทันสื่อ ด้านการสร้างสรรค์ และนวัตกรรม
basic
2:00 ชั่วโมง

Peer Learning วิธีฟื้นฟู Learning Loss

ในคอร์สนี้จะเป็นการเรียนรู้เกี่ยวกับ Peer Learning คืออะไร 5 รูปแบบของกิจกรรม Peer to Peer Learning ตัวอย่างก ...

Starfish Academy
Starfish Academy
Peer Learning วิธีฟื้นฟู Learning Loss
Starfish Academy

Peer Learning วิธีฟื้นฟู Learning Loss

Starfish Academy
การเรียนแบบบูรณาการ
ด้านการสร้างสรรค์ และนวัตกรรม ด้านการคิดอย่างมีวิจารณญาณ และทักษะในการแก้ปัญหา
basic
2:00 ชั่วโมง

การสอนคณิตศาสตร์ (3R)

คณิตศาสตร์จะไม่ใช่เรื่องยากอีกต่อไป แค่เรามีเทคนิคดีๆ มาเป็นตัวช่วยในการสอน คณิตศาสตร์ของเราก็จะเป็นเรื่องง่าย ไม่น่าเบื่ ...

Starfish Academy
Starfish Academy
การสอนคณิตศาสตร์ (3R)
Starfish Academy

การสอนคณิตศาสตร์ (3R)

Starfish Academy
2691 ผู้เรียน
ทักษะสําคัญแห่งโลกอนาคต
ด้านการคิดอย่างมีวิจารณญาณ และทักษะในการแก้ปัญหา การรับผิดชอบต่อการตัดสินใจของตนเอง การรู้จักตนเอง การบริหารจัดการตนเอง
basic
2:00 ชั่วโมง

ฝึกทักษะพื้นฐานในการตัดสินใจ (Decision Making)

การตัดสินใจที่ดีและมีประสิทธิภาพนั้น ถ้าหากได้รับการฝึกฝนทักษะการตัดสินใจตั้งแต่วัยรุ่น ก็จะเพิ่มโอกาสที่จะประสบความสำเร็จในชีวิ ...

Starfish Academy
Starfish Academy
ฝึกทักษะพื้นฐานในการตัดสินใจ (Decision Making)
Starfish Academy

ฝึกทักษะพื้นฐานในการตัดสินใจ (Decision Making)

Starfish Academy
1803 ผู้เรียน

Related Videos

พื้นที่แห่งการเรียนรู้สู่ศตวรรษที่ 21
04:37
Starfish Future Labz

พื้นที่แห่งการเรียนรู้สู่ศตวรรษที่ 21

Starfish Future Labz
8968 views • 3 ปีที่แล้ว
พื้นที่แห่งการเรียนรู้สู่ศตวรรษที่ 21
3 เรื่องราว 3 มุมมองกับการเลี้ยงลูกในยุคโควิด-19
04:09
Starfish Academy

3 เรื่องราว 3 มุมมองกับการเลี้ยงลูกในยุคโควิด-19

Starfish Academy
59 views • 3 ปีที่แล้ว
3 เรื่องราว 3 มุมมองกับการเลี้ยงลูกในยุคโควิด-19
Young Life In Nature
07:22
Starfish Academy

Young Life In Nature

Starfish Academy
123 views • 3 ปีที่แล้ว
Young Life In Nature
การศึกษาแบบโฮมสคูล (ครอบครัวดิษยบุตร)
07:15
Starfish Academy

การศึกษาแบบโฮมสคูล (ครอบครัวดิษยบุตร)

Starfish Academy
343 views • 5 ปีที่แล้ว
การศึกษาแบบโฮมสคูล (ครอบครัวดิษยบุตร)