11 สัญญาณเตือนภาวะป่วยใจในลูกวัยรุ่นที่พ่อแม่ควรรู้

Starfish Academy
Starfish Academy 25310 views • 2 ปีที่แล้ว
11 สัญญาณเตือนภาวะป่วยใจในลูกวัยรุ่นที่พ่อแม่ควรรู้

บ่อยครั้งลูกวัยรุ่นอาจมีอารมณ์หงุดหงิดฉุนเฉียวเกรี้ยวกราดง่าย แต่หากว่าอารมณ์ของลูกสวิงขึ้นลงบ่อยครั้งและรุนแรงอย่างเห็นได้ชัด นั่นอาจเป็นสัญญาณของภาวะป่วยทางใจ ซึ่งพ่อแม่ผู้ปกครองส่วนใหญ่อาจรับไม่ค่อยได้ หรือไม่อยากจะเชื่อว่าลูกของตนจะเผชิญกับอาการป่วยทางใจ แต่เราจำเป็นต้องเริ่มจากการยอมรับถึงปัญหาเสียก่อนจึงจะแก้ไขได้ 

บทความนี้ Starfish Labz จะพาคุณพ่อคุณแม่ไปทำความเข้าใจ 11 สัญญาณเตือนของภาวะซึมเศร้าในวัยรุ่น ที่มีโอกาสเกิดมากขึ้นจากสภาพสังคมในปัจจุบัน และสื่อโซเชียลที่ส่งผล

กระทบต่อจิตใจวัยรุ่นได้ง่าย 

Mental Illness คืออะไร ลูกเราเข้าข่ายหรือเปล่า?

Mental Illness หรือภาวะป่วยทางใจนั้น หมายถึงภาวะสุขภาพที่เกี่ยวข้องกับอารมณ์ ความคิด หรือพฤติกรรม ที่เกิดจากความเจ็บป่วยทางใจ อาจมีสาเหตุมาจากความเครียด ปัญหาการเข้าสังคม หรือความขัดแย้งในครอบครัว อย่างใดอย่างหนึ่งหรือหลายสาเหตุรวมกันก็ได้

สำหรับผู้ใหญ่ที่มีภาวะเจ็บป่วยทางใจ แพทย์มักวินิจฉัยจากภาวะอารมณ์ที่เปลี่ยนแปลงอย่างมาก ละเลยการดูแลตัวเอง ไม่สนใจทำกิจกรรมที่ชอบเหมือนเคย 

อาการในวัยรุ่นมักแสดงออกให้เห็นจากผลการเรียนที่ตกลงอย่างมาก เก็บตัว ไม่สนใจคบหาเพื่อน และมีอารมณ์ขึ้นลงรุนแรงอย่างรวดเร็ว ซึ่งหากมีอาการอย่างใดอย่างหนึ่ง ก็ถือเป็นสัญญาณที่ลูกควรได้รับคำแนะนำจากจิตแพทย์

11 สัญญาณเตือนภาวะป่วยใจในวัยรุ่น

โดยส่วนมากพ่อแม่ที่ใส่ใจใกล้ชิด สนิทสนมคุ้นเคยกับลูกดี มักทราบถึงนิสัยใจคอ และพฤติกรรมของลูกที่เปลี่ยนแปลงไปจากเดิมได้ โดยสามารถประเมินได้เองเบื้องต้นตามอาการต่อไปนี้

  • ประสิทธิภาพการทำงานลดลง ผลการเรียนตกต่ำ ทำอะไรไม่แล้วเสร็จ ขาดความรับผิดชอบผิดจากปกติ
  • นอนไม่หลับกระสับกระส่าย หรือนอนมากกว่าปกติ
  • ใจลอย หลุดโฟกัสง่าย ไม่มีสมาธิจดจ่อ หลงลืม จดจำรายละเอียดไม่ค่อยได้ และโลเลไม่ยอมตัดสินใจ
  • มีความรู้สึกผิด รู้สึกหมดหวัง รู้สึกไร้ค่าอยู่ตลอดเวลา
  • มีความรู้สึกเจ็บปวดร่างกายโดยไม่ทราบสาเหตุ ไปตรวจรักษาหาไม่พบอาการผิดปกติทางร่างกาย
  • มองโรคในแง่ร้าย ครุ่นคิดถึงปัญหาต่างๆ วกวนอยู่ในหัวไม่รู้จบ
  • ปลีกตัวอยู่คนเดียวผิดวิสัย หมดความสนใจในเรื่องที่เคยชื่นชอบ
  • พฤติกรรมการกินเปลี่ยนไป ทำให้น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้นหรือลดลงอย่างมาก 
  • หมดแรงบันดาลใจ อ่อนล้า พูดจาเนือยกว่าปกติ ขาดความกระตือรือร้น ไม่มีแก่ใจลุกมาทำอะไร 
  • อารมณ์เปราะบาง เศร้า ร้องไห้ หงุดหงิดง่าย โมโหร้าย 
  • คิดทำร้ายตนเอง

หากลูกมีอาการข้างต้นเกิน 5 ข้อ ติดต่อกันทุกวันอย่างน้อย 2 สัปดาห์ ถือว่าเข้าข่ายมีอาการของภาวะซึมเศร้าหรือโรคซึมเศร้า ซึ่งมักเป็นจุดเริ่มต้นของโรคทางใจอื่นๆ ที่อาจมีอาการร่วมด้วย เช่น

สัญญาณเตือนโรควิตกกังวล อาการที่พบได้บ่อยคือ

  • รู้สึกกระสับกระส่าย
  • อ่อนล้าง่าย 
  • ขาดสมาธิ
  • หงุดหงิดง่าย
  • รู้สึกตึงกล้ามเนื้อ
  • มีปัญหาในการควบคุมระดับความวิตกกังวล
  • มีปัญหาการนอนหลับ

สัญญาณเตือนโรคกลัวสังคม เกิดความรู้สึกประหม่า และไม่ปลอดภัยอย่างรุนแรงเมื่อเข้าสังคม อาการที่พบบ่อยคือ

  • รู้สึกวิตกมาก เพียงคิดว่าตนเองต้องรายล้อมด้วยผู้คน มีปัญหาการคุยกับคนอื่น
  • เผชิญกับอาการประหม่าอย่างสุดขีด กลัวอับอาย กลัวถูกปฏิเสธ หรือกลัวทำให้ผู้อื่นขุ่นเคือง
  • กลัวถูกคนอื่นตัดสิน
  • กังวลล่วงหน้าก่อนร่วมกิจกรรมทางสังคมเป็นวันๆ หรือเป็นสัปดาห์
  • หลีกเลี่ยงสถานที่ที่มีคนเยอะ
  • มีปัญหาในการหาเพื่อนใหม่ และรักษาเพื่อนเก่า
  • หน้าแดง เหงื่อออก ตัวสั่น เมื่อต้องอยู่กับคนอื่น
  • รู้สึกเวียนหัว คลื่นไส้ เมื่อต้องเข้าสังคม

สัญญาณเตือนโรคไบโพลาร์ อาการที่พบได้บ่อยคือ

  • อารมณ์ดีเกินเหตุสลับไปมากับอารมณ์เศร้าหดหู่
  • มีปัญหาการเรียน ควบคุมตัวเองไม่ได้ ส่งงานไม่ทัน
  • ไม่ค่อยกินข้าว
  • พูดฟุ้งซ่าน จับใจความไม่ได้ 
  • โมโหง่าย ไม่มีเหตุผล
  • นอนน้อย หรือนอนมากผิดปกติ ดูอ่อนเพลียตลอดเวลา

ยิ่งสังเกตเห็นอาการผิดปกติวิสัยของลูกได้เร็ว ก็ยิ่งตัดสินใจพาลูกเข้ารับคำปรึกษาและรักษาเสียตั้งแต่เนิ่นๆ อาการก็จะไม่ทรุดหนักจนถึงขั้นคิดจากโลกนี้ไป

หากยังไม่แน่ใจ ให้ลองปรึกษาแพทย์ประจำตัวที่ลูกคุ้นเคยดีตั้งแต่เด็ก ก็ถือเป็นจุดเริ่มต้นที่ดี โดยแพทย์จะสอบถามอาการและให้คำแนะนำเบื้องต้นได้เพื่อลดความกังวลของพ่อแม่ พร้อมทำนัดจิตแพทย์ให้หากโรงพยาบาลแห่งนั้นมีแพทย์เฉพาะทางด้านนี้ 

แนวทางการรักษาโรคป่วยใจในวัยรุ่น

หลังได้รับคำวินิจฉัยยืนยันว่าลูกป่วยเป็นโรคทางใจ จิตแพทย์มักจะเริ่มกระบวนการรักษา ดังนี้

  • สืบหาสาเหตุ เริ่มต้นจะใช้เวลาพูดคุยสอบถามผู้ป่วยอย่างละเอียด เพื่อรับฟังสะท้อนความคิดและปัญหาจากมุมมองของเขา เพื่อค้นหาสาเหตุของความวิตกกังวลที่ทำให้นอนหลับไม่เพียงพอ ความเศร้าจนไม่อยากรับประทานอาหาร หรือความกลัวสังคมจนมีปัญหาในชีวิตประจำวัน จนกว่าจะระบุความเครียดได้ชัดเจน
  • ให้คำปรึกษา ค่อยๆ ปรับความคิดและพฤติกรรม โดยควบคู่ไปกับการใช้ยา
  • จ่ายยาเบาใจ ตามอาการของโรคจิตเวช เช่น ยาต้านเศร้าเอสเอสอาร์ไอ ที่ช่วยเพิ่มระดับสารเซโรโทนินในสมอง เป็นยาที่ใช้อย่างแพร่หลาย ปลอดภัย แต่อาจมีผลข้างเคียงไม่เท่ากันในแต่ละคน จึงต้องใช้เวลาปรับยาเพื่อประคับประคองจิตใจให้กลับมามั่นคงอีกครั้ง

จิตแพทย์มักจะให้คำแนะนำกับพ่อแม่และคนใกล้ชิดพร้อมกันด้วย เพื่อพ่อแม่จะได้ปฏิบัติตัวกับลูกใหม่ ซึ่งต้องใช้ความใจเย็นมากกว่าเดิม เน้นรับฟัง แล้วค่อยๆ หาทางสื่อสารกับลูกเพื่อให้ลูกเปิดใจพูดความในใจออกมา 

พ่อแม่จะต้องคอยระมัดระวังคำพูด ไม่ใช้อารมณ์ หรือตัดสินลูกไปก่อนจะทราบสาเหตุของอารมณ์และพฤติกรรมไม่ดีที่เกิดขึ้น

ซึ่งโรคทางใจส่วนใหญ่ หากได้รับการดูแลใส่ใจ ได้รับความเข้าใจจากคนรับข้าง และผู้ป่วยมีกำลังใจต่อสู้กับสารสื่อสมองที่ทำให้ความรู้สึกนึกคิดผิดเพี้ยนไป โดยหมั่นฝึกฝนจิตใจ เพื่อต่อต้านกระบวนการคิดมากคิดวกวนที่เป็นมลพิษต่อจิตใจ พร้อมทั้งปรับเปลี่ยนพฤติกรรม ใช้สภาพแวดล้อมที่ดีและกิจกรรมบำบัดร่วมด้วย ปฏฺิบัติตามคำแนะนำของจิตแพทย์อย่างต่อเนื่อง ก็จะสามารถฟื้นฟูจิตใจกลับมาใช้ชีวิตได้ตามปกติ ยิ้มได้ และหายขาดอย่างแน่นอน

แหล่งอ้างอิง (Sources):

มาร่วมเรียนรู้กับ Starfish Labz

แหล่งเรียนรู้และชุมชนออนไลน์เพื่อนักการศึกษาและผู้ปกครอง

ลงทะเบียน

Related Courses

การดูแลสุขภาพกายและจิตใจ
ด้านการสื่อสาร สารสนเทศ และรู้เท่าทันสื่อ ด้านการคิดอย่างมีวิจารณญาณ และทักษะในการแก้ปัญหา
basic
2:00 ชั่วโมง

ทำอย่างไรให้ลูกปลอดภัยจากโรคติดต่อ Covid-19

โรคโรคติดต่อ Covid-19 กำลังแพร่ระบาดไปทั่วโลกอย่างรวดเร็วเพื่อให้ทุกคนรู้เท่าทันโรค รู้จักป้องกันตนเองและเด็กไม่ให้ติดต่อ โ ...

Starfish Academy
Starfish Academy
ทำอย่างไรให้ลูกปลอดภัยจากโรคติดต่อ Covid-19
Starfish Academy

ทำอย่างไรให้ลูกปลอดภัยจากโรคติดต่อ Covid-19

Starfish Academy
7762 ผู้เรียน
เครื่องมือผู้ปกครอง
ด้านการสื่อสาร สารสนเทศ และรู้เท่าทันสื่อ ด้านการสร้างสรรค์ และนวัตกรรม
basic
2:00 ชั่วโมง

How to Play : กลเม็ดพิชิตใจเด็ก

“เล่นให้เด็กติดใจ”จะไม่ใช่เรื่องยากอีกต่อไปถ้าหากเรารู้เคล็ดลับบทเรียนนี้จะช่วยให้คุณ “เป็นคนที่ เล่นอย่างสนุก”“เข้าใจวิธีการเ ...

เบญจรัตน์ จงจำรัสพันธ์
เบญจรัตน์ จงจำรัสพันธ์
How to Play : กลเม็ดพิชิตใจเด็ก
เบญจรัตน์ จงจำรัสพันธ์

How to Play : กลเม็ดพิชิตใจเด็ก

เบญจรัตน์ จงจำรัสพันธ์
การเลี้ยงลูกที่มีความต้องการพิเศษ
ด้านความสัมพันธ์ การรู้จักตนเอง การบริหารจัดการตนเอง การรู้จักสังคม
basic
2:00 ชั่วโมง

ทักษะชีวิตสำหรับเด็กออทิสติก

ออทิสติก เป็นความผิดปกติของพัฒนาการเด็กรูปแบบหนึ่ง ซึ่งมีลักษณะเฉพาะตัว โดยเด็กไม่สามารถพัฒนาทักษะทางสังคมและการสื่อคว ...

Starfish Academy
Starfish Academy
ทักษะชีวิตสำหรับเด็กออทิสติก
Starfish Academy

ทักษะชีวิตสำหรับเด็กออทิสติก

Starfish Academy
3076 ผู้เรียน
ทักษะสําคัญแห่งโลกอนาคต
ด้านการคิดอย่างมีวิจารณญาณ และทักษะในการแก้ปัญหา การรับผิดชอบต่อการตัดสินใจของตนเอง การรู้จักตนเอง การบริหารจัดการตนเอง
basic
2:00 ชั่วโมง

ฝึกทักษะพื้นฐานในการตัดสินใจ (Decision Making)

การตัดสินใจที่ดีและมีประสิทธิภาพนั้น ถ้าหากได้รับการฝึกฝนทักษะการตัดสินใจตั้งแต่วัยรุ่น ก็จะเพิ่มโอกาสที่จะประสบความสำเร็จในชีวิ ...

Starfish Academy
Starfish Academy
ฝึกทักษะพื้นฐานในการตัดสินใจ (Decision Making)
Starfish Academy

ฝึกทักษะพื้นฐานในการตัดสินใจ (Decision Making)

Starfish Academy
1793 ผู้เรียน

Related Videos

Starfish Trend Talk | EP.1 | :  ครู VS พ่อแม่ แท็กทีมสื่อสารอย่างไร ? ดีต่อใจเด็ก
38:27
Starfish Academy

Starfish Trend Talk | EP.1 | : ครู VS พ่อแม่ แท็กทีมสื่อสารอย่างไร ? ดีต่อใจเด็ก

Starfish Academy
665 views • 2 ปีที่แล้ว
Starfish Trend Talk | EP.1 | : ครู VS พ่อแม่ แท็กทีมสื่อสารอย่างไร ? ดีต่อใจเด็ก
เราควรเลี้ยงลูกแบบไหน? แบบเพื่อน vs แบบพ่อแม่
30:00
Starfish Academy

เราควรเลี้ยงลูกแบบไหน? แบบเพื่อน vs แบบพ่อแม่

Starfish Academy
246 views • 1 ปีที่แล้ว
เราควรเลี้ยงลูกแบบไหน? แบบเพื่อน vs แบบพ่อแม่
สอนลูกรู้จักรักและเคารพสิทธิของตนเอง
08:32
Starfish Academy

สอนลูกรู้จักรักและเคารพสิทธิของตนเอง

Starfish Academy
359 views • 2 ปีที่แล้ว
สอนลูกรู้จักรักและเคารพสิทธิของตนเอง
เลี้ยงลูกแบบไหน ไม่ทำให้พี่น้องทะเลาะกัน
34:03
Starfish Academy

เลี้ยงลูกแบบไหน ไม่ทำให้พี่น้องทะเลาะกัน

Starfish Academy
34 views • 1 ปีที่แล้ว
เลี้ยงลูกแบบไหน ไม่ทำให้พี่น้องทะเลาะกัน