ระวังมะเร็งปอดในวัยรุ่นเมื่อเติบโตท่ามกลางฝุ่นควัน

เมื่อพูดถึงความเจ็บป่วยในวัยรุ่น มะเร็งปอดน่าจะเป็นโรคที่คนทั่วไปไม่ค่อยนึกถึงเท่าไรนักเพราะคนส่วนใหญ่มักเชื่อมโยงโรคมะเร็งปอดกับการสูบบุหรี่หรือสูดควันพิษเป็นระยะเวลานานแต่ในความเป็นจริงแล้วผู้ที่ไม่สูบบุหรี่ก็มีความเสี่ยงที่จะเป็นมะเร็งปอดได้เช่นกันเพราะมีปัจจัยอีกหลายประการที่ก่อให้เกิดโรคมะเร็งปอดบทความนี้ Starfish Labz มีข้อมูลเกี่ยวกับโรคมะเร็งปอดในวัยรุ่นที่พ่อแม่ควรรู้เท่าทันเพื่อระวังป้องกันไม่ให้เกิดกับบุตรหลานของตนมาฝาก

มะเร็งปอด ไม่สูบบุหรี่ก็เป็นได้

รู้หรือไม่ว่าโรคมะเร็งปอดเป็นโรคที่พบได้บ่อยในประเทศไทยโดยในเพศชายพบมะเร็งปอดได้บ่อยเป็นอันดับ 2 รองจากมะเร็งตับส่วนในเพศหญิงพบมะเร็งปอดได้บ่อยเป็นอันดับที่ 4 โดยปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เป็นมะเร็งปอดแบ่งได้เป็น 2 ประเภทคือปัจจัยที่ควบคุมได้ เช่น การสูบบุหรี่ หรือการสูดดมควันพิษกับปัจจัยที่ควบคุมไม่ได้ได้แก่ พันธุกรรม อย่างไรก็ตามในยุคปัจจุบันที่พบเราต้องเผชิญกับฝุ่น pm 2.5 ก็เป็นอีกตัวแปรหนึ่งที่ทำให้วัยรุ่นมีความเสี่ยงโรคมะเร็งปอดเพิ่มขึ้นนอกจากนี้วัยรุ่นที่เติบโตมาในครอบครัวที่ผู้ใหญ่สูบบุหรี่สูดดมควันบุหรี่มือสองจากคนใกล้ตัวตั้งแต่เล็กๆ ก็ยิ่งทำให้ความเสี่ยงมะเร็งปอดสูงไม่ต่างจากการสูบบุหรี่เองทั้งนี้พบว่า 30% ของผู้เสียชีวิตจากมะเร็งปอดเป็นผู้ที่ไม่ได้สูบบุหรี่เองแต่สูดดมควันบุหรี่มือสองจากคนใกล้ตัว

วัยรุ่นกลุ่มไหนเสี่ยงมะเร็งปอด

• ผู้ที่มีคนในครอบครัวที่เป็นญาติสายตรง เช่น พ่อแม่ พี่น้อง มีประวัติเป็นโรคมะเร็ง
• วัยรุ่นที่เติบโตมาในครอบครัวที่มีคนสูบบุหรี่ ได้รับควันพิษจากบุหรี่มือสองเป็นประจำ
• วัยรุ่นที่อยู่ในบริเวณที่มีฝุ่น pm 2.5 โดยเฉพาะบริเวณที่ค่าฝุ่นสูงเกินค่ามาตรฐานไปมาก ก็ยิ่งมีความเสี่ยง
• วัยรุ่นที่อยู่ในสภาพแวดล้อมที่มีฝุ่นควัน ไม่เฉพาะควันบุหรี่ แต่รวมถึงควันธูปและควันจากการทำอาหารที่อากาศไม่ถ่ายเท ควันที่มีโมเลกุลขนาดเล็กในอากาศ เกิดเป็นก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์

ป้องกันตนเองจากมะเร็งปอด

หากพบว่าตนเองอยู่ในกลุ่มเสี่ยง นอกจากเรื่องของพันธุกรรมที่ไม่อาจแก้ไขได้แล้ว ปัจจัยเสี่ยงอื่นๆ อาจพอหาวิธีป้องกันตนเองได้ เช่น หลีกเลี่ยงสถานที่ที่มีฝุ่นควันหากในครอบครัวมีคนที่สูบบุหรี่อาจหาวิธีเลี่ยงไปอยู่ห้องอื่นหรือขอให้ผู้ที่สูบบุหรี่ออกไปสูบนอกบริเวณบ้านในกรณีที่สภาพอากาศมีฝุ่น pm 2.5 หากเป็นไปได้ในวันที่ค่าฝุ่นสูงไม่ควรออกจากบ้านและภายในบ้านควรเปิดเครื่องฟอกอากาศแต่หากจำเป็นต้องไปโรงเรียนออกไปทำธุระควรสวมหน้ากากอนามัย N95 ที่ป้องกันฝุ่นละอองขนาดเล็กได้และเมื่อกลับถึงบ้านควรทิ้งหน้ากากอนามัยทันที ไม่ใช้ซ้ำรวมทั้งอาบน้ำ สระผม เปลี่ยนเสื้อผ้า เพื่อชำระล้างฝุ่นพิษที่ติดอยู่ออกไป

มะเร็งปอด รู้เร็ว รักษาได้

แม้โรคมะเร็งปอดจะเป็นอันตรายแต่หากตรวจพบได้เร็วในระยะแรกๆ ก็มีโอกาสหายขาดสูงซึ่งอาการต่อไปนี้เป็นสัญญาณที่อาจพบได้ในโรคมะเร็งปอด

• ไอเรื้อรังโดยไม่ทราบสาเหตุ ไม่ทุเลา แต่กลับไอมากขึ้นเรื่อยๆ
• เหนื่อยหอบ เสียงแหบ
• ไอแบบมีเสมหะ หรือเสมหะปนเลือด
• เจ็บหน้าอก หลัง ไหล่และแขนเป็นประจำโดยหาสาเหตุไม่ได้ อาจเป็นเพราะมีก้อนเนื้อเบียดกดอยู่
• น้ำหนักลดลงอย่างรวดเร็ว
• ปอดบวมหรือหลอดลมอักเสบบ่อย

อย่างไรก็ตามโรคมะเร็งปอดมักตรวจพบเมื่อมะเร็งลุกลามไปขั้นท้ายๆ แล้วเพราะในระยะแรกมักไม่แสดงอาการชัดเจนแพทย์มักตรวจพบโดยบังเอิญจากการเอกซเรย์ปอดในการตรวจร่างกายประจำปีเพราะฉะนั้นอีกวิธีการที่จะคัดกรองมะเร็งปอดได้เร็วก็คือการตรวจร่างกายเป็นประจำ แม้ว่าจะเป็นวัยรุ่นก็ตาม

สุดท้ายแล้วการป้องกันมะเร็งปอดที่ดีที่สุด แม้อาจไม่ได้ผลร้อยเปอร์เซ็นต์ แต่อย่างน้อยก็ทำให้ร่างกายแข็งแรงมีภูมิต้านทาน นั่นก็คือ การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ให้ครบ 5 หมู่ รวมทั้งออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอพ่อแม่ควรชวนลูกๆออกไปทำกิจกรรมออกกำลังกายไม่ว่าจะวิ่ง ว่ายน้ำหรือเปิดคลิปออกกำลังทำตามที่บ้านสนับสนุนให้เด็กๆ ได้เคลื่อนไหวร่างกายแทนการนั่งหน้าจอทั้งวัน ก็จะเป็นการเสริมเกราะป้องกันเมื่อเผชิญกับโรคร้ายได้

แหล่งอ้างอิง (Sources) :

• มะเร็งปอด โรคมะเร็งตัวร้าย ไม่สูบบุหรี่ก็เป็นได้