Emotional Intelligence : ความฉลาดนอกตำราที่สร้างได้ตั้งแต่วัยเด็ก

Starfish Academy
Starfish Academy 10798 views • 3 ปีที่แล้ว
Emotional Intelligence : ความฉลาดนอกตำราที่สร้างได้ตั้งแต่วัยเด็ก

“ความฉลาดทางอารมณ์” หรือ “Emotional Intelligence” เป็นทักษะนอกตำราที่เด็ก ๆ ต้องเรียนรู้ ควบคู่ไปกับความรู้ทางวิชาการ โดยเฉพาะในยุคสมัยที่เรียกว่าเป็นโลกไร้พรมแดน ซึ่งเปิดโอกาสให้เราได้พบเจอผู้คนที่แตกต่าง หลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นเชื้อชาติ ศาสนา ความคิด ความเชื่อและเรื่องอื่น ๆ พ่อแม่ผู้ปกครองจึงต้องเตรียมพร้อมให้ลูกมีความฉลาดทางอารมณ์ตั้งแต่ยังเล็ก ไปพร้อมกับการเป็นตัวอย่างที่ดีให้กับพวกเขา

ขอบคุณภาพจาก pixabay

รู้จักความฉลาดทางอารมณ์

ความฉลาดทางอารมณ์ (Emotional Intelligence) คือ ความสามารถที่จะรับรู้ และเข้าใจอารมณ์ความรู้สึกทั้งของตนเอง และผู้อื่น พร้อมทั้งรู้จักการจัดการอารมณ์ของตนเอง ถ้าพ่อแม่ผู้ปกครองยังไม่แน่ใจว่าตัวเอง หรือเด็ก ๆ มีความฉลาดทางอารมณ์มากน้อยแค่ไหน เราอยากชวนมาดูเช็คลิสต์ 5 ข้อ ที่คุณ Daniel Goleman ได้เขียนไว้ในนิตยสาร Harvard Business Review ว่า 5 ข้อต่อไปนี้เป็นองค์ประกอบสำคัญของความฉลาดทางอารมณ์ ซึ่งได้แก่

  1. การตระหนักรู้ในตนเอง (Self-awareness) คือ ความสามารถในการรับรู้ และเข้าใจอารมณ์ ความคิด ความรู้สึก คุณค่าที่ตัวเองยึดถือ และแรงผลักดันภายใน (Drive) ที่ทำให้เกิดพฤติกรรมต่าง ๆ รวมทั้งการประเมินตนเองตามความเป็นจริง
  2. การควบคุมตัวเอง (Self-regulation) ในที่นี้ คือ การควบคุมอารมณ์ของตนเอง รู้จักยับยั้งชั่งใจ คิดก่อนพูดหรือทำสิ่งต่าง ๆ 
  3. แรงจูงใจ (Motivation) คือ ความรู้สึกที่อยากจะทำสิ่งต่าง ๆ ให้เกิดผลลัพธ์ที่ดี หรือไปให้ถึงเป้าหมายจากภายในตัวเองโดยไม่ได้มีปัจจัยภายนอกเข้ามาเกี่ยวข้อง พร้อมที่จะเผชิญหน้าทั้งความสำเร็จ และความล้มเหลว
  4. ความเข้าอกเข้าใจ (Empathy) คือ ความเข้าอก เข้าใจ นึกถึงความรู้สึกของคนอื่น 
  5. ทักษะทางสังคม (Social skill) คือ ทักษะการสร้างความสัมพันธ์ที่ดี สามารถปรับตัว และอยู่ร่วมกับผู้อื่นได้

เทคนิคการเสริมสร้างความฉลาดทางอารมณ์ให้กับลูก

องค์ประกอบทั้งห้าข้อข้างต้น สามารถเกิดขึ้นได้กับเด็กทุกคน เพียงแต่ใช้เวลา และการพัฒนาในรูปแบบที่แตกต่างกัน ซึ่งพ่อแม่ผู้ปกครอง สามารถเสริมสร้างความฉลาดทางอารณ์ให้กับลูกได้หลากหลายวิธี เช่น

ขอบคุณภาพจาก pixabay

  • ทำให้อารมณ์มีชื่อเรียก เด็กบางคนไม่รู้ว่าจะสื่อสารความรู้สึกออกมาได้อย่างไร ซึ่งการมีคลังคำจะช่วยให้เขาสื่อสารทั้งกับตัวเอง และคนอื่นได้ชัดเจนขึ้น  โดยเฉพาะเด็กเล็ก ๆ ที่ยังไม่ค่อยรู้คำศัพท์มากนัก เช่น เมื่อเห็นลูกทำหน้าบึ้งเดินหนี ไม่ยอมคุยใคร ถ้าถามลูกว่า “หนูเป็นอะไร”เด็กบางคนอาจจะยังไม่รู้ว่าควรใช้คำไหนมาอธิบายความรู้สึกนั้น ซึ่งพ่อแม่อาจจะไกด์ให้ลูกด้วยการถามว่า “ดูเหมือนว่าหนูกำลังรู้สึกโกรธอยู่หรือเปล่า หรือว่ารู้สึกน้อยใจที่...” แต่ต้องควบคุมน้ำเสียง ท่าทางไม่ให้เป็นไปในเชิงถามเพื่อตัดสิน หรือเค้นคำตอบ แต่เปิดช่องให้เด็ก ๆ ได้อธิบาย และแก้ไขถ้าเราเข้าใจผิด ซึ่งพ่อแม่ผู้ปกครองจะต้องสร้างพื้นที่ปลอดภัยให้เด็ก ๆ รู้สึกว่า “ไม่เป็นไรนะที่จะรู้สึก” ขอแค่เท่าทันอารมณ์ของตนเอง และรู้สาเหตุว่าทำไมจึงเป็นเช่นนั้น เพื่อให้จัดการกับอารมณ์ความรู้สึกของตัวเองได้ต่อไป
  • แสดงออกถึงความเข้าอกเข้าใจ (Empathy) โดยเฉพาะเวลาที่เด็ก ๆ มีความรู้สึกทางลบ เช่น เมื่อลูกร้องไห้เพราะของเล่นชิ้นโปรดพัง พ่อแม่อาจจะบอกว่า “ตอนพ่อเด็ก ๆ เสื้อตัวเก่งขาด ตอนนั้นพ่อก็เสียใจมากเลยเหมือนกัน” แล้วค่อยเริ่มปลอบใจลูก ซึ่งการพูดกับลูกในลักษณะนี้จะช่วยให้เขารู้สึกว่ามีคนที่เคยเผชิญสถานการณ์ใกล้เคียงกัน กำลังรับรู้ และเข้าใจความรู้สึกของเขาอยู่ รวมทั้งเด็ก ๆ จะได้เรียนรู้การเข้าอกเข้าใจผู้อื่น และการแสดงออกอย่างเหมาะสมจากการกระทำพ่อแม่
  • สอนวิธีแสดงอารมณ์ ไม่ใช่แค่อารมณ์ทางลบเท่านั้น แต่อารมณ์ทางบวกก็ต้องมีวิธีการแสดงออกเช่นกัน อย่างเวลาที่ลูกกำลังดีใจ แต่เพื่อนข้าง ๆ กำลังผิดหวังอยู่ พ่อแม่ก็ต้องสอนให้ลูกรู้จักควบคุมอารมณ์ในสถานการณ์แบบนี้ ไม่ให้ลูกพูดถึงแต่เรื่องที่ตัวเองกำลังดีใจ จนลืมปลอบใจเพื่อนที่กำลังผิดหวัง ซึ่งการสอนวิธีแสดงอารมณ์สามารถทำได้ทั้งในชีวิตประจำวัน เหตุการณ์สมมุติ หรือชวนลูกคุยถึงเรื่องนี้
  • สอนวิธีจัดการอารมณ์ของตนเอง เริ่มจากการสังเกตตัวเองว่า อะไรทำให้ใจเย็นขึ้น อะไรทำให้มีความสุข เพื่อให้หาวิธีจัดการกับความโกรธ ความเศร้า หรืออารมณ์ทางลบอื่น ๆ ได้อย่างเหมาะสม เช่น เมื่อรู้สึกโกรธให้ลองสูดหายใจเข้าลึก ๆ พร้อมกับนับ 1-20 ในใจก่อนจะพูดออกมา หรือการไปออกไปวิ่ง พาน้องหมาไปเดินเล่น งีบสั้น ๆ หรือทำกิจกรรมที่ชอบเมื่อรู้สึกเครียด เป็นต้น
  • สอนให้รู้จักวิธีการแก้ปัญหาที่หลากหลาย เมื่อเกิดปัญหาขึ้น เช่น ลูกลืมสมุดการบ้านไว้ที่โรงเรียน จากเดิมที่เคยแนะนำวิธีแก้ไขให้กับเขาโดยตรง ก็อาจจะลองปรับมาเป็นการตั้งคำถามว่า “หนูคิดว่าทำยังไงดี” หรือ “มีวิธีอื่น ๆ อีกไหม” แล้วชวนคุยถึงข้อดี ข้อเสีย ของวิธีนั้น ๆ เพื่อให้เด็ก ๆ ได้ลองฝึกคิดแก้ปัญหามากกว่าหนึ่งวิธี และสามารถนำวิธีการคิดในรูปแบบนี้ไปใช้แก้ปัญหาในสถานการณ์อื่น ๆ ได้

การเสริมสร้างความฉลาดทางอารมณ์นั้น เป็นเรื่องง่าย ๆ ที่เริ่มต้นได้จากครอบครัว แต่สำคัญต่อการอยู่ร่วมกับคนในสังคมที่หลากหลาย ดังนั้น นอกจากการส่งเสริมให้เด็ก ๆ เรียนพิเศษ หรือเสริมทักษะด้านดนตรี กีฬาแล้ว ก็ต้องไม่ลืมที่จะเสริมสร้างทักษะทางอารมณ์ให้กับลูก เพื่อให้เขามีพื้นฐานทางอารมณ์ที่ดี สามารถต่อยอดทักษะอื่น ๆ  ต่อไปได้ และเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่อยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุข

ขอบคุณข้อมูลจาก

มาร่วมเรียนรู้กับ Starfish Labz

แหล่งเรียนรู้และชุมชนออนไลน์เพื่อนักการศึกษาและผู้ปกครอง

ลงทะเบียน

Related Courses

พัฒนาการเด็ก
การรู้จักตนเอง
basic
2:00 ชั่วโมง

พัฒนาการด้านอารมณ์สำคัญอย่างไรกับเด็กปฐมวัย

บทเรียนนี้ผู้เรียนจะได้เรียนรู้ความสำคัญของพัฒนาการ สมรรถนะตามวัย กิจกรรมที่ส่งเสริมพัฒนาการทางด้านอารมณ์ เน้นการทำกิจกรร ...

Starfish Academy
Starfish Academy
พัฒนาการด้านอารมณ์สำคัญอย่างไรกับเด็กปฐมวัย
Starfish Academy

พัฒนาการด้านอารมณ์สำคัญอย่างไรกับเด็กปฐมวัย

Starfish Academy
13162 ผู้เรียน
เครื่องมือผู้ปกครอง
ด้านความสัมพันธ์
basic
2:00 ชั่วโมง

เลี้ยงลูกอย่างไรในยุค Thailand 4.0

บทเรียนนี้ผู้เรียนจะได้เรียนรู้ว่าThailand 4.0คืออะไร แนวคิดในการเลี้ยงลูกยุค4.0 เทคนิคการเลี้ยงลูกยุค 4.0 รวมถึงการเรี ...

Starfish Academy
Starfish Academy
เลี้ยงลูกอย่างไรในยุค Thailand 4.0
Starfish Academy

เลี้ยงลูกอย่างไรในยุค Thailand 4.0

Starfish Academy
1696 ผู้เรียน
ทักษะสําคัญแห่งโลกอนาคต
ด้านการสื่อสาร สารสนเทศ และรู้เท่าทันสื่อ การรู้จักตนเอง การบริหารจัดการตนเอง
basic
2:00 ชั่วโมง

How to ฝึกวินัยทางการเงินเบื้องต้น

พื้นฐานที่ดีที่จะทำให้เราสามารถต่อยอดในทุกสิ่งที่ต้องการได้ ในทางการเงิน คือ การมีวินัยทางการเงินที่ดี เพราะจัดการด้านการเงิน ...

Starfish Academy
Starfish Academy
How to ฝึกวินัยทางการเงินเบื้องต้น
Starfish Academy

How to ฝึกวินัยทางการเงินเบื้องต้น

Starfish Academy
1023 ผู้เรียน
ทักษะสําคัญแห่งโลกอนาคต
ด้านการสื่อสาร สารสนเทศ และรู้เท่าทันสื่อ ด้านการคิดอย่างมีวิจารณญาณ และทักษะในการแก้ปัญหา การรับผิดชอบต่อการตัดสินใจของตนเอง การรู้จักตนเอง การบริหารจัดการตนเอง การรู้จักสังคม
basic
2:00 ชั่วโมง

How to รู้เท่าทันมิจฉาชีพบนโลกไซเบอร์

ทุกวันนี้การใช้งานบนโลกอินเทอร์เน็ตก็เหมือนกับดาบสองคม ที่ไม่ได้มีแต่เรื่องดีๆ เสมอไป ขึ้นอยู่กับผู้ใช้แล้วว่าจะเลือกข้อมูลด้านไหน ...

Starfish Academy
Starfish Academy
How to รู้เท่าทันมิจฉาชีพบนโลกไซเบอร์
Starfish Academy

How to รู้เท่าทันมิจฉาชีพบนโลกไซเบอร์

Starfish Academy
1837 ผู้เรียน

Related Videos

สอนลูกรู้จักรักและเคารพสิทธิของตนเอง
08:32
Starfish Academy

สอนลูกรู้จักรักและเคารพสิทธิของตนเอง

Starfish Academy
359 views • 2 ปีที่แล้ว
สอนลูกรู้จักรักและเคารพสิทธิของตนเอง
พื้นที่แห่งการเรียนรู้สู่ศตวรรษที่ 21
04:37
Starfish Future Labz

พื้นที่แห่งการเรียนรู้สู่ศตวรรษที่ 21

Starfish Future Labz
7322 views • 3 ปีที่แล้ว
พื้นที่แห่งการเรียนรู้สู่ศตวรรษที่ 21
"น้องเบล" นักร้องโอเปร่า ระดับโลก
04:39
Starfish Academy

"น้องเบล" นักร้องโอเปร่า ระดับโลก

Starfish Academy
3188 views • 3 ปีที่แล้ว
"น้องเบล" นักร้องโอเปร่า ระดับโลก
3 เรื่องราว 3 มุมมองกับการเลี้ยงลูกในยุคโควิด-19
04:09
Starfish Academy

3 เรื่องราว 3 มุมมองกับการเลี้ยงลูกในยุคโควิด-19

Starfish Academy
57 views • 3 ปีที่แล้ว
3 เรื่องราว 3 มุมมองกับการเลี้ยงลูกในยุคโควิด-19