บทบาทที่เปลี่ยนแปลงของครูในยุคที่ AI เข้ามามีบทบาทในห้องเรียน

เมื่อห้องเรียนไม่เหมือนเดิมอีกต่อไป เพราะ AI กำลังเข้ามาเปลี่ยนบทบาทของครู และการเรียนรู้อย่างสิ้นเชิง วันนี้เราจึงจะมาพูดคุยในหัวข้อ บทบาทที่เปลี่ยนแปลงของครูในยุคที่ AI เข้ามามีบทบาทในห้องเรียน กับ ดร.วิทย์ สิทธิเวคิน จากรายการ "Host of 8 Minute History และ Morning Wealth"

“Socratic Method” AI ชวนคิดและสงสัย

Socratic Method อธิบายได้ด้วยหลักการง่าย ๆ เมื่อเราถาม AI ไปแล้วเขาจะไม่ให้คำตอบสุดท้าย เขาจะชวนเราคิด กระตุ้นให้คนถามใช้สมองทีละขั้น จนกระทั่งไปเจอคำตอบสุดท้าย สิ่งนี้เองจะเป็นตัวช่วยครูในปัจจุบัน เพราะว่าการสอน เราสอนให้เด็กคิด คำว่ารู้ไม่สำคัญเท่าคิด เนื่องจากการคิดทำให้เด็กได้ฝึกสมองไปทีละขั้น ออกกำลังกายสมอง

โลกเรากำลังถูก Disrupt เพราะการเข้ามาของ AI จริงหรือ?

ผมในฐานะคนที่พูดคุยเรื่องประวัติศาสตร์มามากมาย ครั้งนี้ไม่ใช่ครั้งแรกที่เทคโนโลยีมา disrupt เรา เพียงแต่ที่ผ่านมาเราไม่เคยคิดว่าเราถูก disrupt และเราไม่เคยถอดรหัส

สมัยผมเด็ก ๆ มีสิ่งประดิษฐ์ชิ้นหนึ่งที่ผมคิดว่ามันยิ่งใหญ่มาก ปัจจุบันขายไม่ได้แล้วครับ เขาอยู่ในมือถือเรียบร้อย สิ่งนั้นเรียกว่าเครื่องคิดเลข สมัยนั้นผมดีใจมากตอนคุณพ่อซื้อมาให้ ผมก็เลยบอกคุณพ่อว่า หลังจากนี้ผมไม่ต้องเรียนคณิตศาสตร์แล้ว เครื่องคิดเลขเก่งกว่า มันถอดรูทให้เราได้ มันบวกลบเลข 10 digits แต่โชคร้ายคือคุณครูห้ามเอาเครื่องคิดเลขไปโรงเรียน ผมได้แต่ตั้งคำถามว่าเพราะอะไร

พอผมโตขึ้นมาผมจึงเข้าใจ เพื่อนผมบางคนคำนวณเลขสองหน่วยยังไม่ได้เลย ในขณะที่เพื่อนบางคนเห็นทะเบียนรถเขาสามารถถอดสแควร์รูทได้ คนไหนเก่งกว่ากัน 

คนที่ใช้เครื่องคิดเลข หรือคนที่ใช้สมองเก่งกว่า 

วันหนึ่งผมมีโอกาสไปบรรยายในหัวข้อการต่อต้านชุมชนอาเซียน ระหว่างพูด เด็กๆเขาไม่มองหน้าผม รู้ไหมครับเขาทำอะไร เขากดโทรศัพท์ตลอดเวลา เขากดเพื่อตรวจเช็กว่าผมพูดผิดไหม ปัจจุบันเด็กยุคนี้เขาพร้อมตรวจสอบเรา ให้คะแนนเรา

ตัวอย่างสุดท้ายที่เชื่อมโยงกับปัจจุบันมากที่สุด ครูสอนผมมาเทือกเขาพีระมิดเป็นแบบนี้ ครูครับมันคืออะไร บางครั้งครูอธิบายอาจไม่ครบ ผมไปกดฟังรายการประวัติศาสตร์ 8 นาที เขาตอบได้ นี่คือการ disrupt ของโซเชียลมีเดียนะครับ

แนวทางการปรับใช้ AI ให้เกิดประโยชน์กับการศึกษา

1) ใช้ AI ให้ถูกหน้าที่ AI ทำหน้าที่เป็นวิกิพีเดีย ซึ่งตอนนี้อยู่ในรูปแบบออนไลน์เรียบร้อย ครูสอนอะไรเขาเช็กได้หมด เพียงแต่ AI เขาเร็วกว่าครู เพราะเขาประมวลผลจากฐานเว็บไซต์ทั่วโลก และตอบเรา 

2) กระตุ้นปลุกความคิดโดยครู Gemini บอกคำตอบแบบนี้ DeepSeek ให้คำตอบอีกอย่าง หน้าที่ของผู้สอนคือกระตุ้นผู้เรียน ให้ตั้งคำถามอยู่ตลอดเวลา 

ตัวอย่างที่ 1 : ชาวยุโรปชาติแรกที่เดินทางเข้ามาอยุธยาชาติอะไร ผมตอบไปเนเธอร์แลนด์ ชาวดัตซ์ ปรากฏ AI เขาตอบผมว่า โปรตุเกส ไม่มีคำตอบหนึ่งเดียวครับ อันนี้สามารถเป็นตัวสารตั้งต้นให้เด็ก ๆ เขาได้แลกเปลี่ยนกัน มันเป็นกลไกเพิ่มเติมในการกระตุ้นให้เด็กเริ่มคิด 

ตัวอย่างที่ 2 : จีนมีกี่มณฑล ถ้าเป็น AI สัญชาติอเมริกัน จะได้คำตอบเป็น 22 มณฑล แต่ถ้าเป็นสัญชาติจีน 23 มณฑล คือไต้หวัน ใครถูกใครผิด ครูนำตัวอย่างนี้ไปถามนักเรียนได้เลยเขาคิดว่าอย่างไร ครูได้อีกหนึ่งบทเรียนครับ

บทบาทของครูท่ามกลางมรสุม AI

1. กระตุ้นให้เด็กมี Literacy ความรู้เท่าทัน เด็กตอบแบบนี้ ถามนักเรียนหนูรู้ได้อย่างไรคะมันถูก มันมาจากไหน ทำไมอยู่ดี ๆ หนูเชื่อ เรากระตุ้นเขาได้โดยใช้คำถาม
2. ให้เด็กใช้ Logical thinking ทำไมข้อนี้คนอื่นตอบ 22 อีกคนตอบ 23 การคิดเชิงตรรกะ ครูสามารถแนะนำได้นักเรียนลองคิดดูสิ นักเรียนลองคิดทำไมเขาถึงตอบแบบนั้น
3. ผสร้างแรงบันดาลใจ Inspiration ถ้าเด็กไปหา AI เพียงแค่ต้องการทำงานส่งครูได้ นั่นไม่ใช่การศึกษา ครูทั่วไปได้แค่สอน แต่จะดีขนาดไหนถ้าครูเริ่มคิดว่าเรามีเพื่อนคนใหม่ชื่อว่าปัญญาประดิษฐ์
4. ทำให้เด็ก ๆ สนุกกับการเรียนรู้ ในขณะเดียวกันเด็กใช้แบบแก่น ๆ อาจไม่ช่วย แต่ควรจะผสมผสาน integrate เข้ามาให้เด็กมีความสนุกกับการเรียนรู้ เด็กได้คำตอบมา เรานำมา discuss ในห้องกัน แชร์ซึ่งกันและกัน ผมว่าโลกเปลี่ยน

สิ่งสำคัญมากไม่ว่าจะเป็นคุณครู นักเรียน คือ คำถาม “โลกใบนี้ขับเคลื่อนด้วยคำถามที่ถูกต้อง” ถ้าท่านกระตุ้นให้คนถามคำถาม ส่วนคำตอบที่ได้เขาจะเอามาจากไหนนั้นไม่เป็นไร เราเอามา discuss กันได้ ผมชอบประโยคนี้ “ถึงแม้จะ out of context หน้าที่การศึกษาไม่ใช่แค่สอนความรู้ แต่คือการปลูกเมล็ดพันธ์ุ curiosity ความอยากรู้อยากเห็น”