ครบสูตรการสอนยุคใหม่ เขียนแผน สร้างสื่อ เสริมพลังในการเรียนรู้ด้วย AI

AI และ Generative AI คืออะไร?

AI หรือปัญญาประดิษฐ์ เป็นนวัตกรรมระดับโลก เป็นวิทยาการหรือเครือข่ายคอมพิวเตอร์ที่สามารถคิด ตัดสินใจ และทำงานแทนมนุษย์ได้ AI มีมานานกว่า 60-70 ปี แต่ปัจจุบันมีการพัฒนาอย่างรวดเร็วมาก ภายใต้ AI มีส่วนย่อยที่เรียกว่า Machine Learning (ML) สำหรับการเรียนรู้ข้อมูล และ Deep Learning (DL) ซึ่งใช้ Neural Network ในการประมวลผลข้อมูลที่ซับซ้อน รวมถึงการเรียนรู้ภาษา การสร้างภาพและเสียง 

Generative AI (Gen AI) หรือปัญญาประดิษฐ์เชิงสร้างสรรค์ เป็นเพียง รูปแบบหนึ่งของ AI ที่เราสามารถนำมาใช้สร้างสรรค์สิ่งใหม่ๆ ได้ ตัวอย่าง Gen AI เช่น ChatGPT, Midjourney

ความสามารถของ Generative AI สำหรับการศึกษาและการทำงาน

• สร้างข้อความ (Text Generation): ใช้สร้างบทความวิชาการ/วิจัย, เนื้อหาโซเชียลมีเดีย/การตลาด, ร่างอีเมล/เอกสารธุรกิจ, แปลภาษา สามารถสร้างเกมหรือระบบที่เคยต้องเขียนโค้ดได้โดยไม่ต้องเขียนโค้ด รวมถึงการวางแผนการสอน, ออกแบบข้อสอบ/แบบฝึกหัด (Worksheet), สร้างแบบแผน/Rubric การประเมิน
• สร้างภาพ (Image Generation): ใช้สร้างภาพประกอบ, กราฟิก, โปสเตอร์, ภาพสินค้า, ภาพถ่ายทางการแพทย์, ภาพการ์ตูน, ภาพสไตล์ต่างๆ (สีน้ำ, ลายไทย, 3D, เวกเตอร์) สามารถปรับแต่งแก้ไขภาพได้ ซึ่งปัจจุบัน AI ทำงานได้หลายอย่างที่เคยต้องใช้ Photoshop
• สร้างวิดีโอ (Video Generation): สามารถสร้างวิดีโอจากข้อความหรือจากภาพนิ่งได้ โดยไม่จำเป็นต้องมีการถ่ายทำจริง ใช้คนน้อยลงและไม่ต้องใช้อุปกรณ์ซับซ้อน มีตัวอย่างวิดีโอแอนิเมชันที่สร้างจาก AI ทั้งหมด
• สร้างเสียง/เพลง/พอดแคสต์ (Audio Generation): ใช้สร้างเพลงประกอบ, เพลงที่มีเนื้อร้องตามที่สั่ง สามารถสร้างพอดแคสต์คุณภาพดีได้จากการอัปโหลดเอกสาร แล้ว AI จะย่อยและเขียนบทให้ในรูปแบบเรื่องเล่า
• สร้างสื่อแบบโต้ตอบ (Interactive Content): ใช้สร้างเกมหรือสื่อการสอนแบบโต้ตอบบนแพลตฟอร์มเช่น Canva Code ได้

ประโยชน์และข้อควรระวังในการใช้ AI

ประโยชน์: ช่วยประหยัดเวลา (โดยเพิ่ม Productivity คือ งานได้มากแต่ใช้เวลาน้อยลง), เพิ่มความคิดสร้างสรรค์ (โดยนำไอเดียจาก AI มาต่อยอด), ปรับแต่งเนื้อหาให้เหมาะกับผู้เรียน, วิเคราะห์หาข้อมูลใหม่ๆ, คุณภาพสูง, ประหยัดเงิน

ข้อควรระวัง: 

• ความถูกต้องของข้อมูล (Hallucination): AI สามารถสร้างข้อมูลที่ผิดหรือแต่งเรื่องขึ้นมาได้ (Hallucination หรือความหลอน) ต้องตรวจสอบความถูกต้องของข้อมูลเสมอ ก่อนนำไปใช้ ผู้บรรยายยกตัวอย่างปัญหาที่พบในวงวิชาการที่งานวิจัยที่ใช้ AI มีข้อมูลผิดพลาดและถูกนำไปอ้างอิงต่อ
• ปัญหาลิขสิทธิ์: ยังเป็นพื้นที่สีเทา โดยเฉพาะเมื่อนำผลงานที่สร้างจาก AI ไปสร้างรายได้ ควรศึกษาเงื่อนไขการใช้งานของแต่ละแพลตฟอร์ม
• ผลกระทบทางจริยธรรม: AI สามารถสร้างข้อมูลเท็จ ข่าวปลอม ตัวตนปลอม (Deepfake) หรือปลอมเสียงได้แนบเนียนและทำได้ง่าย ต้องระวังในเรื่องนี้

แนะนำเครื่องมือ AI และการนำมาใช้งาน

• Chatbot/Text: ChatGPT (มีเวอร์ชันที่ต้องสมัครสมาชิกที่สามารถใช้กล้องและเสียงได้ และมีฟังก์ชันสร้างไฟล์เอกสารได้ในเวอร์ชันเสียเงิน), Claude, Gemini, DeepSeek, NotebookLM, ProfessCity
• Image: Midjourney, Pixlrn (แนะนำว่าเป็นตัวฟรีที่ใช้ได้ดี มีฟังก์ชัน Prompter ที่ช่วยสร้างภาพที่คล้ายกับหน้าเราได้ และมีโมเดล Flux 1 Dep ที่สร้างภาพคนได้สวย)
• Video: Kling AI (AI ของจีน ใช้สร้างวิดีโอจากข้อความหรือภาพนิ่งได้ มีเครดิตฟรีแต่ค่อนข้างช้า)
• Interactive/Code: Canva Code (ใช้สร้างเกมหรือสื่อแบบโต้ตอบบน Canva)
• Audio/Voice: Botnoi (ใช้สร้างเสียงบรรยาย)
• AI Tutor: Laura (แอปสอนภาษาอังกฤษด้วย AI สามารถแก้ไขข้อผิดพลาดขณะพูดได้)

หลักการเขียนพร้อมท์ที่มีประสิทธิภาพ: 

1. ชัดเจนและเฉพาะเจาะจง: ระบุเป้าหมายและประเภทคำตอบที่ต้องการให้ชัดเจน ยิ่งละเอียดยิ่งดี
2. ให้บริบทเพิ่มเติม: ระบุวัตถุประสงค์, กลุ่มเป้าหมาย (เช่น อายุ), ขอบเขตเนื้อหา, และ ความยาวที่ต้องการ (ระบุเป็นจำนวนคำ)
3. ภาษาที่ชัดเจนและเรียบง่าย: หลีกเลี่ยงความคลุมเครือ ข้อควรระวัง: ในการสร้างภาพหรือวิดีโอที่เกี่ยวกับความรุนแรง/สิ่งที่ AI อาจมองว่าเป็นอันตราย อาจต้องใช้ภาษาอ้อมๆ หรือใช้โค้ดสีแทน
4. ระบุรูปแบบผลลัพธ์ที่ต้องการ: ระบุว่าต้องการผลลัพธ์ออกมาเป็นอะไร เช่น ตาราง, รายการ, สรุป, โค้ด ในเวอร์ชันเสียเงินของบาง AI สามารถขอเป็นไฟล์ประเภทต่างๆ ได้ (Excel, Word, PDF)

โครงสร้างพร้อมท์อย่างง่ายที่มีประสิทธิภาพ (3 ส่วน): 

• Acting as: กำหนดบทบาทให้ AI (เช่น ในฐานะที่คุณเป็นครู...)
• Create: กำหนดงานหรือคำสั่งที่ต้องการให้ AI ทำ (Task)
• Show as: ระบุรูปแบบผลลัพธ์ที่ต้องการให้ AI แสดง

ตัวอย่างการเขียนพร้อมท์: 

• สำหรับแผนการสอน: เริ่มจากการให้ AI บอกข้อมูลที่ต้องการเพิ่มเติมก่อน แล้วจึงให้ AI ออกแบบแผนการสอนตามข้อมูลที่ให้ไป โดยเน้นให้ยึดคำอธิบายรายวิชา/LO ที่เราให้ไว้อย่างเคร่งครัด สามารถแก้ไข/ปรับปรุงแผนที่ AI สร้างให้ได้
• สำหรับ Worksheet: สามารถให้ AI เขียนพร้อมท์ในการสร้าง Worksheet ก่อน เพื่อที่เราจะได้ปรับแก้ไขพร้อมท์นั้นให้ตรงกับความต้องการก่อน แล้วค่อยนำไปให้ AI สร้าง Worksheet จริง แนะนำให้อัปโหลดเนื้อหาสื่อการสอนขึ้นไปด้วยเพื่อให้ Worksheet อิงเนื้อหาอย่างเคร่งครัด
• สำหรับข้อสอบ: ให้อัปโหลดไฟล์สื่อการสอนที่ต้องการใช้อ้างอิง และระบุจำนวนข้อ รูปแบบตัวเลือก (กขคง), จำนวนตัวเลือก (เช่น 5 ตัวเลือก), และที่สำคัญคือ ระบุให้กระจายคำตอบที่ถูก เพื่อไม่ให้คำตอบที่ถูกซ้ำกันมากเกินไป สามารถสั่งให้ AI สร้างข้อสอบที่มีระดับความยากซับซ้อนต่างกันได้ โดยเปลี่ยนรูปแบบคำถามเป็นสถานการณ์สมมติ หรือเพิ่มความยากของสถานการณ์
• สำหรับภาพ (Image Prompt): ใช้หลักการ 5W1H (Who, How, What, Where, When, Why) แต่สลับตำแหน่ง เน้นการระบุรายละเอียดของ Subject (Who), ลักษณะ (How), Action (What), Location (Where), แสง/บรรยากาศ (When), และบริบท (Why - optional) พร้อมท์ภาพควรเขียนเป็นภาษาอังกฤษเพื่อให้ได้ผลดีที่สุด (ใช้ Google Translate ช่วยได้)
• สำหรับวิดีโอ (Image-to-Video Prompt): นำภาพนิ่งที่สร้างจาก AI ตัวอื่นมาใช้ที่ Kling AI แล้วใช้ ChatGPT ช่วยเขียนพร้อมท์ภาษาอังกฤษสำหรับวิดีโอ โดยอธิบายว่าต้องการให้ภาพเคลื่อนไหวอย่างไร (เช่น นางแบบยิ้ม โบกมือ กล้องซูมเข้า)

การใช้ AI ในการจัดการเรียนรู้ยุคใหม่ ไม่ใช่แค่ความสะดวก แต่เป็นเครื่องมือที่ช่วย เพิ่มคุณภาพและความคิดสร้างสรรค์ของผู้สอน หากใช้ด้วยความเข้าใจ และมีจริยธรรมประกอบ จะเป็นพลังสำคัญในการยกระดับการศึกษาไทยในยุคดิจิทัล