ทักษะต้องมีในยุค AI เพิ่มเพื่อทางเลือกอาชีพหลากหลายเมื่อเข้าสู่วัยทำงาน

เรากำลังเข้าสู่ยุคของ AI ด้วยนวัตกรรมทางเทคโนโลยีอย่างต่อเนื่องที่จำนวนคนใช้เทคโนโลยีในชีวิตประจำวันจะเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ ซึ่งเมื่อทุกคนใช้ AI มากขึ้นก็เป็นสัญญาณว่าอาชีพเดิมๆ ที่เคยมีอาจค่อยๆ สูญหายไปในอนาคตในฐานะผู้ปกครองแล้ว การรู้เท่าทันตลาดแรงงานในยุค AI จึงเป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยต่อยอดความสำเร็จทางอาชีพให้กับบุตรหลานได้บทความนี้ StarFishLabz ชวนทำความเข้าใจเทรนด์อาชีพแห่งอนาคตและทักษะที่สามารถปลูกฝังให้กับลูกได้ตั้งแต่วันนี้ เพื่อโอกาสที่มากขึ้นในการทำงาน

AI กับความเปลี่ยนไปของตลาดแรงงาน ปฏิเสธไม่ได้ว่าทุกวันนี้ความต้องการงานมีมากกว่าตำแหน่งงานที่เปิดรับทำให้คนจำนวนไม่น้อยเผชิญกับภาวะว่างงาน ผนวกกับการพัฒนาอย่างรวดเร็วของ AI หรือปัญญาประดิษฐ์ ทำให้กระแสสังคมเกิดความกังวลว่าตำแหน่งงานต่างๆ ของมนุษย์จะถูกแทนที่โดย AI จนกลายเป็นปรากฏการณ์ตกงานครั้งใหม่ แม้การใช้งาน AI จะเพิ่มสูงขึ้น และมีแนวโน้มว่าตำแหน่งงานต่างๆ จะถูกแทนที่ใน AI ในไม่ช้า แต่ข้อมูลจากบริษัทไพร้ซวอเตอร์เฮาส์คูเปอร์ส เอบีเอเอส จำกัด (PwC) ที่รายงานว่าในระหว่างปี ค.ศ. 2017 ถึง ค.ศ. 2037 จะมีงานมากกว่า 7 ล้านตำแหน่งที่จะถูกแทนที่ด้วยเทคโนโลยี AI แต่อย่างไรก็ตามมันจะนําไปสู่การสร้างงานในรูปแบบใหม่ถึง 7.2 ล้านงานซึ่งเป็นการเพิ่มสุทธิ 200,000 งาน สิ่งที่น่าสนใจก็คือ การสร้างงานรูปแบบใหม่เพราะนั่นหมายความว่าถึง AI จะเข้ามาแทนที่หลายๆ สายงาน แต่การเข้ามาของ AI ก็เปิดโอกาสการทำงานใหม่ๆ ให้กับผู้คนด้วยเช่นกัน ไม่ว่าจะเป็นตำแหน่ง Promp Engineering ที่กำลังมาแรงในสายงานที่เกี่ยวข้องกับการใช้ Chatbots ไปจนถึงนักวิเคราะห์ข้อมูล เพราะจะมีข้อมูลจำนวนมากที่ได้รับจาก AI และจำเป็นต้องผ่านการกลั่นกรองจากมนุษย์ซึ่งหากไม่เตรียมตัวให้พร้อม แน่นอนว่าย่อมได้รับผลกระทบจากการเข้ามาของ AI แต่หากรู้เท่าทันและฉกฉวยโอกาสนี้สร้างทักษะที่จำเป็นต่ออาชีพในอนาคต ก็จะสามารถเพิ่มทางเลือกทางอาชีพที่มากขึ้นได้

4 ทักษะต้องมี ในยุคที่ต้องทำงานกับ AI ในอนาคตอันใกล้ ความสามารถของ AI จะกลายเป็นตัวเร่งความเปลี่ยนแปลงให้เกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว หากไม่เตรียมพร้อมยังคงเรียนรู้ติดอยู่กับองค์ความรู้รูปแบบเดิมๆ เด็กๆ อาจต้องเผชิญกับสถานการณ์ที่ไม่อาจคาดเดาได้ และถูกจำกัดโอกาสในการทำงานไปอย่างน่าเสียดาย นอกจากความรู้เรื่อง AI และการใช้เทคโนโลยีอย่างเท่าทันและเหมาะสมแล้ว ยังมี Soft Skill อีกหลายด้านที่ปลูกฝังได้เลยไม่ต้องรอ เพราะทักษะเหล่านี้จำเป็นสำหรับทุกวิชาชีพ โดยเฉพาะในยุคที่ AI เข้ามามีบทบาทในการทำงาน Soft Skill เหล่านี้ เป็นตัวช่วยให้เด็กๆ ปรับตัวต่อโลกที่หมุนไวได้ง่ายขึ้น 

1. การตั้งเป้าหมาย (Goal Setting) ถือเป็นทักษะจำเป็นที่จะนำพาให้ชีวิตประสบความสำเร็จได้ ผู้ที่มีเป้าหมายในชีวิต จะรู้ว่าตนเองต้องการอะไร สิ่งที่ทำอยู่นี้เพื่ออะไร มีแนวทางการใช้ชีวิตที่ชัดเจน และมีแนวโน้มว่าจะไม่ออกนอกลู่นอกทาง สำหรับการทำงานกับ AI ทักษะนี้มีความสำคัญ เพราะ AI เป็นเพียงปัญญาประดิษฐ์ ทำตามสิ่งที่ถูกสอน และทำตามคำสั่งเท่านั้น เช่น ChatGPT แม้จะสามารถโต้ตอบ ช่วยเสนอไอเดียต่างๆ ได้มากมาย แต่จริงๆ แล้ว ChatGPT สื่อสารไปตามข้อมูล โดยไม่มีเป้าหมาย เพราะฉะนั้น มนุษย์ซึ่งเป็นผู้ควบคุมและใช้งาน AI เหล่านี้ จึงต้องมีทักษะนี้เพื่อควบคุมให้งานเป็นไปตามเป้าหมายได้ 

2. จินตนาการและความคิดสร้างสรรค์ (Imagination & Creativity) ความคิดเชิงสร้างสรรค์พัฒนาได้โดยไม่จำกัดการเรียนรู้จากโรงเรียนเท่านั้น แต่ให้เรียนรู้ทุกสิ่งที่พวกเขาสนใจ ตั้งแต่ดนตรี ศิลปะ ไปจนถึงนวัตกรรม โอกาสในการเรียนรู้เหล่านี้จะช่วยให้พวกเขาใช้ความคิด เรียนรู้ที่จะถามคำถาม และคิดนอกกรอบโดยไม่ต้องกังวลกับข้อผิดพลาด ซึ่งเป็นหัวใจสำคัญของการทำงานร่วมกับ AI เพราะหากปราศจากความคิดสร้างสรรค์และจินตนาการแล้ว มนุษย์คงไม่สามารถสร้างปัญญาประดิษฐ์ที่มีความฉลาดขึ้นมาช่วยให้งานของมนุษย์ง่ายขึ้นได้

3. การร่วมมือกัน (Collaboration) แม้ AI มีแนวโน้มว่าจะทำให้ปฏิสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์ลดน้อยลงแต่ธรรมชาติของมนุษย์ยังคงเป็นสัตว์สังคม ที่ต้องพึ่งพาอาศัยกัน ทักษะการร่วมมือกัน จึงเป็นอีกหนึ่ง Soft Skill ที่มีความจำเป็นไม่ว่าจะยุคใดก็ตาม เพราะผู้ที่สามารถร่วมมือกับผู้อื่นในการทำงานได้อย่างราบรื่น ยอมมีโอกาสถูกเลือก และเป็นที่ต้องการมากกว่า นอกจากนี้ การทำงานร่วมกันยังช่วยให้เด็กแต่ละคน ค้นพบจุดแข็ง ความสนใจและความสามารถของกันและกัน พวกเขาสามารถเรียนรู้จากกันและกันผ่านกิจกรรมที่ใช้เวลาร่วมกัน ผลก็คือ เด็กแต่ละคนสามารถพัฒนาชุดทักษะเฉพาะตัว เช่น การแบ่งปันอย่างสนุกสนานและมีประสิทธิภาพ

4. การสื่อสาร (Communication) การสื่อสารถือเป็นทักษะที่สำคัญอีกประการหนึ่งไม่ว่าจะทำงานในยุคใดก็ตามเพราะไม่ว่าจะกับมนุษย์ด้วยกันหรือกับปัญญาประดิษฐ์ เราก็ต้องสื่อสารความต้องการให้ชัดเจนเพื่อให้ได้ผลงานตรงตามเป้าหมาย หากสังเกตให้ดีในชีวิตการทำงานของเราทุกวันนี้ ปัญหาส่วนใหญ่ที่เกิดขึ้นล้วนมาจากการสื่อสารที่ไม่ชัดเจน พูดไม่ครบ ไม่ตรงประเด็น หรือ พูดครบถ้วน แต่ผู้ฟังตีความผิด เข้าใจผิด ก็ทำให้เกิดปัญหาตามมา ดังนั้น ทักษะนี้จะช่วยให้เด็กๆ มีความสามารถในการฟังผู้อื่นและกล้าที่จะแสดงความคิดเห็นส่วนตัวอย่างมีเหตุผล ไม่ว่าจะสื่อสารกับคนหรือ AI ก็สามารถทำได้อย่างมีประสิทธิภาพ อย่างไรก็ตามนอกจากทักษะที่พ่อแม่ปลูกฝังเพื่อเตรียมความพร้อมให้กับลูกๆ แล้ว ความร่วมมือจากแหล่งอื่นๆ โดยเฉพาะด้านการศึกษาก็มีความสำคัญไม่น้อยไปกว่ากัน หลักสูตรต่างๆ อาจต้องมีการปรับเปลี่ยน ประยุกต์ให้เข้ากับยุคสมัย ทันความเปลี่ยนแปลงของโลก แม้ว่า AI จะมีการพัฒนาและก้าวหน้าอย่างต่อเนื่องในหลาย ๆ ด้าน แต่ยังเป็นโอกาสที่ดีสำหรับมนุษย์โดยเฉพาะอนาคตของเด็กๆ ในการสร้างสรรค์สิ่งใหม่ที่มีความคิดสร้างสรรค์มากกว่าที่ AI จะสามารถทำได้ เพราะAI ยังคงขาดความคิดริเริ่ม การใช้เหตุผล ขณะที่มนุษย์ยังได้รับการปลูกฝังด้านจริยธรรมจากพ่อแม่ ดังนั้น จึงจำเป็นที่ผู้ปกครองจะต้องเตรียมและให้ความรู้เกี่ยวกับการใช้ชีวิตที่สมดุลในยุค AI มองหาโอกาสใหม่ๆ ที่อาจเกิดขึ้นจากการกำเนิดของ AI แทนความหวาดกลัวว่า AI เข้ามาแทนที่ความสามารถของมนุษย์ แล้วใช้โอกาสนั้นพัฒนาความสามารถของบุตรหลานเพื่อเพิ่มโอกาสทางเลือกอาชีพในอนาคต

แหล่งอ้างอิง (Sources) :

• เทคโนโลยี AI มีผลกระทบต่อการจ้างงานหรือไม่ และแรงงานต้องเตรียมพร้อมปรับตัวอย่างไร
• Raising children in the age of AI